นวัตกรรมคืออะไร

ทุกคนคงรู้จักไอร่อนแมนนะครับ แล้วทุกคนคิดว่าไอร่อนแมนเป็นนวัตกรรมหรือเปล่า ผมเชื่อว่าหลายคนคงตอบว่า ไม่ใช่ เพราะไอร่อนแมนไม่ได้มีอยู่จริง เขาเป็นแค่ตัวละครในภาพยนตร์เท่านั้น ส่วนตัวชุดของไอร่อนแมนก็เป็นแค่ไอเดียที่สดใหม่ แตกต่างจากไอเดียอื่นที่เคยมีมาก่อน นี่พูดถึงตั้งแต่วันแรกๆ ที่ตัวละครไอร่อนแมนถือกำเนิดขึ้นมาบนโลกใบนี้เลยนะครับ ซึ่งแน่นอนว่าถ้าเราทำชุดของไอร่อนแมนขึ้นมาได้จริงๆ มีความน่าสนใจ และเชื่อว่าจะเป็นประโยชน์มาก แต่มันก็ยังไม่ถูกนับเป็นนวัตกรรมอยู่ดี

ถ้าอย่างนั้น นวัตกรรม ควรจะต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง มาดูกันเลยครับ

อย่างที่หนึ่ง แน่นอนว่า นวัตกรรมต้อง “เป็นสิ่งใหม่” เป็นสิ่งที่ไม่เคยมีทำมาก่อน ถ้ามีคนอื่นทำอยู่แล้วมากมายแค่เราไม่เคยทำ แบบนี้เราก็ไม่เรียกนวัตกรรม

อย่างที่สอง สิ่งใหม่นั้นจะต้องเป็นสิ่งที่ “มีประโยชน์” ด้วย อะไรที่เป็นโทษ เช่น ยาเสพติดใหม่ๆ อาวุธชีวภาพใหม่ๆ แม้ว่าจะใหม่จริง เราก็ไม่นับว่าสิ่งนั้นเป็นนวัตกรรมเช่นกัน

อย่างที่สาม สิ่งใหม่ที่มีประโยชน์นั้น จะต้องสามารถ “ทำได้จริง” ด้วย ถ้าทำไม่ได้จริง ใช้ประโยชน์ไม่ได้จริง ก็ไม่ต่างอะไรกับชุดไอร่อนแมนที่อยู่แค่ในจอภาพยนตร์

ดังนั้นทบทวนกันอีกครั้ง นวัตกรรมต้อง เป็นสิ่งใหม่ ที่มีประโยชน์ และทำได้จริง

ทีนี้ผมมีประเด็นน่าสนใจที่อยากพูดเพิ่มเติมอีกเล็กน้อยครับ เพื่อป้องกันความสับสนเกี่ยวกับนิยามของนวัตกรรม

ในส่วนของคำว่า “เป็นสิ่งใหม่” เมื่อสักครู่เราบอกว่า ต้องเป็นสิ่งที่ไม่เคยมีใครทำมาก่อน แต่นั่นไม่ได้แปลว่า เราไม่สามารถหาแรงบันดาลใจจากไอเดียของคนอื่นได้เลย ตราบใดที่ไอเดียนั้นยังไม่เคยเกิดเป็นนวัตกรรมในแวดวงในอุตสาหกรรมของเรามาก่อน แต่อาจเคยเกิดมาในแวดวงอื่น อุตสาหกรรมอื่น แล้วเรานำมาประยุกต์ใช้ในวงการของเราเป็นครั้งแรก แบบนี้ก็นับเป็นนวัตกรรมได้เช่นกัน เช่น แอปพลิเคชั่นที่ใช้ในการจองคิวร้านอาหาร มีคนใช้กันอยู่แล้ว แต่สำหรับโรงพยาบาลก่อนหน้านี้ยังไม่มีใครทำ พอมีคนทำระบบจองคิวการใช้บริการโรงพยาบาลขึ้นมาได้ ก็นับเป็นนวัตกรรมเช่นกัน

นอกจากนี้ผมยังเคยได้ยินหลายคนบอกว่า นวัตกรรมต้องเป็นสิ่งที่ขายได้ด้วย นั่นก็จริงส่วนหนึ่งครับ ในอดีตเราเคยคิดว่านวัตกรรมต้องออกมาในรูปแบบสินค้า/บริการเท่านั้น เราจึงมักบอกว่าข้อพิสูจน์ว่านวัตกรรมนั้นมีประโยชน์จริง คือ นวัตกรรมนั้นต้องขายได้ แต่ทุกวันนี้คำว่านวัตกรรมไม่ได้จำกัดอยู่ที่ ผลิตภัณฑ์เท่านั้น แต่ยังรวมถึง นวัตกรรมเชิงกระบวนการ นวัตกรรมเชิงโมเดลธุรกิจ และนวัตกรรมแบบอื่นๆ อีกเป็นสิบแบบ ซึ่งแน่นอนว่าหลายแบบไม่ได้ทำออกมาเพื่อขาย ดังนั้นหากเราใช้คำจำกัดความว่า นวัตกรรมต้องขายได้ ก็อาจจะแคบไป เราจึงใช้เป็นคำว่า มีประโยชน์แทนครับ

กลับมาที่ไอร่อนแมนกันอีกครั้ง ก่อนหน้านี้เราบอกว่า ชุดไอร่อนแมน ไม่ใช่นวัตกรรมใช่มั้ยครับ เหตุผลเพราะว่า มันยังทำไม่ได้จริง แล้วถ้ามันทำได้จริงล่ะครับ เราก็จะเรียกชุดไอร่อนแมนนั้นว่า นวัตกรรม ครับ มาดูของจริงกันเลย